3 sposoby na wspieranie kreatywności

Kreatywność jest pojęciem bardzo modnym zarówno w przedszkolach i szkołach, jak i w życiu zawodowym. Pojawiły się takie pojęcia jak: „kreatywny uczeń”, „kreatywny produkt”, „kreatywna sprzedaż”, „postawy kreatywne”, „dyrektor kreatywny”. Bywa też, że słowo kreatywność jest niesłusznie używane w mediach jako synonim nieuczciwości, a nawet przestępstw finansowych. W podobnym kontekście występuje określenie „kreatywna księgowość”, która zyskuje w przekazach telewizyjnych, czy prasowych coraz większą popularność.

W języku polskim słowo „kreatywność” pojawiło się kilkanaście lat temu i jest chętnie używane w różnych kręgach, zaczynając od wspomnianych już mediów poprzez nieformalne rozmowy czy dyskusje naukowe. Psychologia i pedagogika definiuje kreatywność jako potencjał twórczy, cecha ludzi, która przyczynia się do ich niesztampowego myślenia i rozwiązywania sytuacji problemowych. Jakie wynikają z tego skutki?

Kreatywność stała się cechą pożądaną i społecznie cenioną. Z drugiej jednak strony, konsekwencją negatywną popularności tego pojęcia, jest jego zbyt powierzchowne traktowanie. Wyniki badań dr Macieja Karwowskiego pokazują, że 70 procent Polaków uważa się za kreatywnych. Negatywnym efektem takiego przekonania jest powierzchowne rozumienie tego pojęcia – „skoro każdy może być kreatywny i wszystko jest kreatywnością, to w rzeczywistości nic nią nie jest…”

„Psychologia w szkole”, M. Karwowski „Pogoda na twórczość w szkole”, Jesień 2009, str. 99
Widząc ogromną aprobatę dla kreatywności, warto przyjrzeć się czy jest ona wspierana przez rodziców i nauczycieli, przemyśleć w jaki sposób można takie zdolności stymulować i zachęcać uczniów do ich rozwijania, a nauczycieli do włączania tego typu ćwiczeń w swoje programy godzin wychowawczych, bądź jako niezależne zajęcia pozalekcyjne. Podstawowym celem edukacji twórczej jest rozbudzenie i rozwijanie u uczniów skłonności do poszukiwania problemów i rozwiązań w sposób twórczy, oryginalny. Taka postawa wobec rzeczywistości powinna dotyczyć wszystkich dziedzin życia. Wpływ na rozwinięcie i utrwalenie twórczych postaw u ucznia mają m.in. wyuczone sposoby radzenia sobie w sytuacji problemowej oraz zinternalizowane normy społeczne. Nauczyciel może wspierać normy związane z twórczą postawą wobec otaczającej ucznia rzeczywistości, podkreślając i nagradzając zachowania kreatywne. Wartym polecenia jest uczenie się przez modelowanie.

Wielu psychologów zauważa wpływ twórczego nauczyciela na twórczość jego podopiecznych. Nauczyciel, wychowawca potrafi rozpoznać twórcze zachowania swoich uczniów oraz pokazuje im na własnym przykładzie, jak można wprowadzić w życie twórcze strategię, np. szybciej się uczyć, szybciej rozwiązywać problemy. Ponadto, twórczy nauczyciel może swoją pasją „zarazić” wielu uczniów. Twórczy pedagog potrafi wyszukać dla swoich uczniów nietypowe zadania, wymagające kreatywnego podejścia, a także rozróżnić i nagrodzić przejawy twórczego myślenia. Inną ważną umiejętnością twórczego nauczyciela jest precyzyjne wyznaczanie celów swoich działań dydaktycznych, które mają sprzyjać rozwijaniu kreatywności u uczniów, a także poszerzaniu jego samoświadomości, oraz odpowiedzialności za podejmowane decyzje.

Etykietowanie pokolenia milenijnego (czyli tzw. Y), czy pokolenia Z, obrażanie się na ich bezpośrednie zachowanie, wyrażanie myśli i opinii, prowadzi do zachowań obronnych, agresywnych lub manipulacyjnych.  W ten sposób unicestwiamy kreatywność, sprzyjamy panoszeniu się roszczeniowego podejścia do otoczenia. Przyzwyczailiśmy się do tego, że młodsi uczą się od starszych, znają swoje miejsce w hierarchii wiekowej w domu, szkole, uczelni, pracy. A może czas na to, aby dojrzałe pokolenia połączyły swoją wiedzę, doświadczenie życiowe i zawodowe
z bezpośrednim stylem komunikacji młodszych pokoleń?

A może zamiast budowania murów pokoleniowych, poszukajmy możliwości zbudowania pomostów w atmosferze wzajemnego szacunku uwzględniającego dzielące nas różnice?

Jakie będziemy mieli straty idąc utartymi ścieżkami, a jakie korzyści jeśli wzniecimy w sobie płomień kreatywności w codziennym pokonywaniu trudności, dzieleniu się radościami? Które z pokoleń jako pierwsze wykona krok ku konstruktywnemu dialogowi w domu, szkole, uczelni, pracy? Wybór należy do każdego z nas…

A Ty jakiego wyboru dokonujesz każdego dnia i jakie ponosisz tego konsekwencje?